Həyatı, baş verən hadisələri əlimizlə tutub saxlamaq, vaxt tələsərkən onu dayandırmaq iqtidarında deyilik. Amma foto ilə insan buna nail olur. Fotoda insan ölümsüzləşir, uzaqda olarkən yaxınlaşır, laqeyddirsə, mehriban da görünə bilər.

Öz fotomuza niyə baxırıq?

Psixoloq Zülfiyyə Yaqubovanın Milli.Az-a dediyi sözlərinə görə, real həyatda özümüzü görmürük, şəkildə isə özümüzlə rastlaşırıq: “Güzgüyə baxanda öz əksimizi görürük. Lakin öz surətimizi obyektiv qəbul edə bilmirik. Fotoda isə nöqsan axtarırıq. Şəkildə yaxşı düşmüşüksə, ona tez-tez baxmaq tələbatı yaranır. Biz şəklə özümüzü tanımaq istədiyimiz üçün baxırıq”.

Gözdən uzaq, könüldən iraq...

Bir var ad çəkirik, bir də var ki, görürük. Gözlə beyinə informasiya gedir. Tez-tez gördüyümüz, təmasda olduğumuz insanı özümüzə daha yaxın bilirik.

Şəkli nə vaxt cırırıq?

Cırmaq - məhv etmək deməkdir. Psixologiyada da belə bir üsul var: Bir vərəqdə neqativ halları yazır, ya da kiminsə şəklini çəkib sonra cırır və ya yandırırsan. Bununla sən yazılanları və həmin adamı məhv edirsən. Bu üsul neqativdən azad olmağa kömək edir.
Yaqubovanın dediyinə görə, istəmədiyimiz bir insanın fotosuna baxanda neqativ hiss edirik. Onun yaxşı tərəflərini görmürük. Pis tərəflərini görürük. Misal üçün, qadın rəqibinin şəklinə baxanda yalnız mənfi xüsusiyyətlərini göstərəcək: “Əlləri necə də böyükdür”, “Burnu uzundur”, “Gözləri balacadır” və s. Daha çox rəqibinin mənfi cəhətlərini qabardaraq özünü sakitləşdircək ki, “O, mənə güc gələ bilməz!”

“Face”də şəkillərlə daha çox kimlər paylaşır?

“İnstagram” və “Facebook”-da, əsasən, isterik tip insanlar fotolarını paylaşmağı sevir. Onlar göstəriş etmək, daim diqqət mərkəzində olmağı sevirlər. İstəyirlər ki, başqaları onların nə ilə məşğul olduqlarını bilsinlər. Məsələn, hara gedib, hansı hədiyyələri alıb, maşını, evi və s.

Ümumiyyətlə, məmnun olan insanlar da foto paylaşmağı sevir. İsterik tipə həyatından narazı olanlar da aid ola bilər. Onlar foto paylaşmaqla həyatından həzz alırlar. İnsanlardan diqqət və “like” alır. Kimlərin “like” verdiyini, neçə “like” aldığını güdürlər.

Tək isterik tip adamlar deyil, gün ərzində görüşməyənlər, yaxınlarını nadir hallarda görənlər də sosial şəbəkələrdə buluşurlar. Kiməsə mesaj gondərmək - “Bax mən necə yaşayıram” demək istədikləri üçün də foto paylaşanlar olur. Bəzi qızlar isə ailə qura bilmədiyi üçün şəkil paylaşır. Fotonu görüb bəyənənlərin olacağına ümid edir.

Bədbəxt, həyatdan küskün insanlar isə nadir halda foto çəkdirirlər. Elə adamlar da var ki, vaxt itirərək şəkil paylaşmaq istəmirlər.

Heç şəkil paylaşmayanların isə psixoloji problemləri var. Onlar həyata çox neqativ baxır. Kompleksli insanlardır, başqalarının sevincini görəndə bədbinləşirlər.

Hansı fotoları daha çox “like” edirlər?

Səmimi şəkillər daha çox “like” toplayır. Bəzən insan şəkil çəkdirdikdə, səmimi poza ala bilmir. Nəticədə şəklə az, ya da heç “like” vermirlər. “Like”ların azlığı şəxsə qarşı yönələn kütləvi paxıllıq hissindən də xəbər verə bilər.

Ən çox bəyənilən şəkillər uşaq şəkilləri olur. Uşağa baxanda həmişə beş insandan üçü uşağa qucaq açır, uşağı oynadır. İkinci yerdə cütlüklərin fotoları dayanır. Daha sonra isə geyim, maşın, əşya və mənzərə fotoları gəlir.

Fotolardan müsbət enerji

Psixoloqun dediyinə görə, əvvəllər internet olmayanda insanlar şəkil çəkdirməyə xüsusi yanaşırdılar: “Xatirə yazır və xatirə dəftərlərində şəkillərini yapışdırırdılar. Fotoların arxasında “Tələbəlik illərindən xatirə”, “Filankəsə yadigar” kimi sözlər də yazırdılar. O vaxtlar - sosial şəbəkələr inkişaf etməyən dövrdə daha çox fotoları alboma, yerləşmədikdə karobkaya, sellofana yığıb saxlayırdıq. Şəkillərə baxdıqda bizdə nostalji hissləri oyanırdı. İndisə fotoları o qədər çox çəkdiririk ki, bir müddətdən sonra pozuruq. O qədər də dəyər vermirik”.

Psixoloq etiraf edir ki, pasientlər arasında şəkilə baxıb danışan adamlar çox olur. Şəkilə baxanda ayrıldığı insana görə o dərəcədə darıxmır. Öz emosional tələbatını ödəyir. Şəkil insan psixikasına çox müsbət təsir edir. Məsələn, bəzən nənələr nəvəsi uzaqda olanda deyir ki, mən onun şəkli ilə danışıram. O, soyuducuya nəvəsinin şəklini yapışdırır, yemək bişirəndə, yeyəndə şəkilə baxıb deyir: “Nənə sənə qurban”. Bu zaman nənə fotoya baxıb nəvəsini əzizləyir və bundan müsbət enerji alır. O, nəvəsini görə bilmir, amma şəkilə baxaraq ayrılığın acısını azaldır. Eləcə də, sevgilisinin fotosunu yastığının altına qoyan adam onu sanki hiss edir.

Fotolar insana necə kömək edə bilər?

Əgər ailəyə, həqiqətən də, bağlılıq varsa, mütləq mobil telefonun, noutbukun ekranına, ya da stolun üstünə insan öz ailəsinin şəklini qoyur. Şəkilə baxdıqca onda müsbət emosiyalar yaranır. İnsan evlidirsə, stolun üstünə yoldaşının da şəklini qoyursa, deməli, hər şey yaxşıdır. Elə olur ki, yoldaşının şəklini yox, tək uşaqlarının şəklini qoyur. Deməli, aralarında problemlər var.

Facebook-da elə olur ki, evli adamlar yalnız öz şəkillərini qoyurlar. Mentaliteti nəzərə alsaq, adətən 28-30 yaşdan yuxarı olan insanlar yoldaşı ilə olan şəkilləri paylaşmırlar. Amma 25-28 yaşına qədər olanlar buna normal baxırlar. Bu da zamanla baxışların dəyişməsi ilə əlaqədardır.

Milli.Az.

Aynurə Məmmədova