Ailə həyatı quranda 23 yaşım var idi.Bir müddət sonra hamilə olduğumu öyrəndik. 9 ay sonra əkiz körpələrimi qucağıma alacaqdım.Çox sevincli idik.Hamiləliyim çətin irəliləyirdi.2- ci ayımda ağrılı dönəmlə üzləşdiyim üçün həkimimə müraciət etdim.Əkizlərimin biri məni tərk etmişdi.Bu dönəm və hamiləliyimin geri qalan hissəsi mənim üçün çox ağrılı keçdi.
Oğlu…
Autizm...Elmi dildə bu bir xəstəlik olsa da, psixoloji yanaşma ilə bu bir evin çirağının sönməsi,bir ananın çarəsiz göz yaşı, “cəmiyyətdə özümə yer tuta biləcəm mi?” deyə heç özünü belə normal dərk etməyən bir körpənin üsyanıdır. Bəli, müasir dövrdə aktuallaşan autizm sindromu çoxlarının acı bir həqiqətlə dolu taleyinə çevrilmişdir. Bəs siz bilirsinizmi bir ananın doqquz ay bətnində böyüdüb bəslədiyi, körpəsi üçün qurduğu xəyalları…
Əziz kiçik yaşlarından,həyatı və dünyası fərqli idi.O,soyuq bir qış günü dünyaya gəlmişdi.Valideynlərinin gözünün ilki,ruhlarının pəncərəsi idi.Gözləri,Qırmızı dənizin dərinliyindəki,səmanın bahar fəslindəki olan masmavi rəngi idi.Sanki bütün saflığı,bütün gələcək ruh aləmi ilk doğulduğu gündən simasına yazılmışdı,balaca Əzizin.İllər bir-birinin ardınca düz 3 il keçdi,Əziz ilk əvvəll…
Bu gün cəmiyyətdə əksər insanların bu sindrom haqqında heç bir məlumatı yoxdur. Belə uşaqlara təsadüf etdikdə tezliklə onlardan uzaqlaşmağa çalışır, onlarla eyni ortama düşmək istımirlər. “Dəli” adlandırıb yan keçirlər. Bu gün əksər insanların, xüsusən, yeni valideyn olmağa hazırlaşan gənclərin bu haqda heç bir məlumatı olmadığı üçün doğulmuş uşaqlarda bu əlamətləri görmürlər və ya düzgün başa düşmürlər. Əksər vaxtlar valideynlər həkimə uşaql…
Müasir dövrün artıq vəbasına çevrilmiş pozuntulardan biri də Autizmdir. Autizm üç yaşından əvvəl başlayan və ömür boyu sürən, ictimai qarşlılıqlı təsirə və ünsiyyətə zərər verən, məhdud və təkrarlanan davranışlara gətirib çıxaran beyinin inkişafına maneə törədən bir xəstəlikdir.Tez-tez televizorlardan, sosial şəbəkələrdə rast gəldiyimiz bu problem sanki danışıldıqca daha da artmaqdadır. Autik uşaqlarda…
Mən bu layihəni görənədək autizm barəsində çox cüzi məlumatım var idi. Ümumiyyətlə, autizm sözünü eşitsəm də, nə olduğunu bir o qədər dərk etmirdim.Müasir dünya internet əsridir. Autizm sözünü yazıb axtarışa verdim. Bir neçə video açıldı. Açılan videoların hər birinə baxdım. Düzünü desəm, heç layihədə iştirak etmək fikrim də yox idi, sadəcə , ötəri bir nəzər salıb autizmin nə olduğ…
Autizm-anadangəlmə olan,ömür boyu sürən,qeyri-iradi hərəkətlərə səbəb olub, beyin inkişafını əngəlləyən xəstəlikdir. Bildiyimiz kimi insani digər canlılardan fərqləndirən əsas cəhət cəmiyyətlə əlaqə qura bilməsidir. Ancaq bu tip insanlar cəmiyyətlə əlaqə qura bilmir, özünə qapalı olurlar. Son illər respublikamızda rast gəlinən bu xəstəliyi 21 əsrin epidemiyası adlandıranlard…
Autizm həyatın ilk üç ili ərzində meydana çıxan və bütün həyat boyu davam edən, ictimai qarşılıqlı münasibətlər, sosiallaşma, dil, ünsiyyət sahələrində problemlər, təkrarlayıcı davranış və məhdud maraq dairəsi ilə xarakterizə olunan inkişaf pozuntusudur. Hələ autizm termini istifadə olunmadan, bugün qəbul etdiyimiz autizm anlayışından ilk dəfə 1700-cü illərdə fransız elm adamı Jan İtard bəhs etmişdir. O, autistik əlamətləri olan Viktor adlı b…
Salam, mənim ölkəm Yer kürəsi...
Vətəndaşlığım insan...
Məni də aranıza ala bilərsiz? Buna ehtiyacım var da...
Bir az fərqimin bilinməsinə, bir az sevgiyə, bir az da yaşamağa...
Sizcə, bu mənim haqqım deyil mi?!
Hey , Yer kürəsindəkilər, məni də aranıza alın, xahiş edirəmL
Mən çoxluğu sevmirəm.
Saçımın yuyulmasından, daranmasından və kəsilməsindən nifrət edirəm.
Bəzi ət…
Autizm bir xəstəlik deyil! Autizm fərqli qavramadır!
Autizmli uşaqlarda sosial bacarıqlar, üsiyyət qurmaqda problemlər və bununla yanaşı, təkrarlayıcı, takıntılı davranışlar müşahidə olunur. Ancaq bu məhdudluqlar uşağın edə biləcəklərinə sərhəd çəkməməlidir. Ətrafdakılar hər zaman uşağın fərqliliklərini olduğu kimi qəbul etməli və məhdudiyyətləri aradan götür…
Autizmli uşaqla yaşamaq çətindir, əgər o uşaq canından bir parçadırsa daha çətin...
Elə ilk illərdə özünü göstərməyə başlayır. Həm onun, həm özünün çətin, uzun keçən geceləri. Baçqa uşaqlar kimi normal oyunlar seçməz.Hərdən başa düşmək istəsəndə onu başa düşə bilməzsən. Saatlarla evin ortasında fırlanan, kağızları cırmağa başlayar. Mən anayam balam xoşbəxt olsun deyə həmin hərəkətləri gün boyu onunla b…
Məndə uşağam... Axı siz niyə mənə baxanda, mənim yalnız “autist” olduğumu görürsüz. Autizm mənim şəxsiyyətimin yalnızca bir tərəfidir. Bəs sizin xoşunuza gələr, insanlar sizi görəndə yalnız bir xüsusiyyətinizə görə sizi qiymətləndirsələr?Desələr siz köksünüz və ya korsunuz? Ola bilsinki, bunlar sizin öndə olan xususiyyətlərinizdən biridir, lakin tam olaraq sizi ifadə etmir. Lakin siz isə mənim yalnız bir xüsusiyyətimi vurğulayaraq sanki qarş…
İşə tələsdiyimdən cəld və çevik addımlarla yol boyu addımlayırdım. Bir neçə metr aralıda yol keçərkən ucadan qışqıran 10 yaşlı autizmli qızın atasının onu cilovlamaq istəyinə qarşı gəlməsi və atanın sankı övladından utanırmış kimi kobud şəkildə, itələyib qüsurlu uşaqlar üçün məktəbin qapısından içəri salma çabasını gördükdə həm üzüldüm həm də ataya qarşı hiddətli baxışlarımı ala bilmədim bu səhnədən. Ayaq saxlayıb müşahidəmi…
Autizm, anadangəlmə ya da həyatın ilk 3 ilində meydana çıxan mürəkkəb inkişaf pozğunluğudur. Davranışda və ətrafdakı insanlarla ünsiyyətdə problemlərlə müşayiət olunur. Oğlanlarda qızlarla müqayisədə bu xəstəliyə daha tez-tez hallarda rast gəlinir. Əksər autizmli uşaqlar xaricən tamamilə normal görünür, lakin bütün vaxtlarını digər normal uşaqların məşğuliyyətlərindən tam fərqlənən qəribə fəaliyyətlərə sərf edirlər.…
Autizm,üç yaşından əvvəl ortaya çıxan və həyat boyu davam edən, sosial qarşılıqlı təsirə və ünsiyyətə zərər verən, təkrar olunan davranış və məhdud maraq dairəsi ilə özünü göstərən, mürəkkəb inkişafla bağlı bir pozğunluqdur.Hazırki dövrdə uşaq autizminin opatenik mexanizminin dəqiq anlayışı yoxdur.Mənim fikrimcə autizmə düçar olan insanlar genetik cəhətdən buna meyilli insanlardır,nəticədə ətraf mühitin təsiri faktorları da məsələn,anadang…
Autizm nədir?
Bir çox əlamətlər autizmi, Asperger sindromu kimi daha yüngül görünən autistik spektrum pozuqluğundan (ASP) ayırır. Autizm beyinin bir çox qisminə təsir edir, amma bu təsirin necə inkişaf etdiyi məlum deyil. Neo-Latın autismus sözcüyü İsveçrəli psixiatr Eugen Bleuler tərəfindən şizofreniyanın əlamətlərini tərif edərkən 1910-cu ildə törədilmişdir. Bleuler sözcüyü Yuna…
Autizm ətraf aləmin dərketməsinin və digər insanlarla ünsiyyət qurmasının pozulması ilə xarakterizə olunan, həyatın ilk üç ili ərzində meydana çıxan xəstəlikdir. Latın sözü olub “özü” deməkdir. Autizm özünəqapanma, real ətrafdan uzaqlaşma kimi təzahür edir. Erkən yaş dövründə başlayan, həyat boyu davam edən sosial münasibətlər və ünsiyyət sferasında problemlərin olması ilə birlikdə qəb…
Autizm son illərdə çox duymağa başladığımız bir əngəl formasıdır. Çəkilən filmlər (Yağış adam, Mənim adım Sam, Yüksələn Merkuri), yazılan kitablar, qəzetlər və jurnallar vasitəsilə autizmə olan maraq gün keçdikcə artır. Texnologiyanın ünsiyyəti artırmaq üçün hər gün təzə bir layihəyə imza atdığı günümüzdə bu əlaqədən yararlanmayan və özlərini daxili dünyalarına bağlayan uşaqlar müşahidə edilir və bu uşaqların özlərinə aid dünyalarının…
Autizm sindromu xxı əsrin qlobal psixoloji problemi kimi özünü göz təmasının, nitqin və ünsiyyətin zəifliyi kimi bildirir. Autizm latın sözüdür və "autos"-"özü" deməkdir.
İlk dəfə autizm sindromu olan uşaqlarla atamin deffektoloq-loqoped kimi çalışdığı "Uşaq və Ailələrə Dəsdək" merkəzində qarşilaşmişam. Onların bir çox xüsusiyyətləri vardır. Autizm sindromu olan uşaqlar ətrafdakı insanlara qarşı biganə olur v…
Autizm sosial münasibətlərin yaradılmasına , ünsiyyət sferasının formalaşmasına mane olan inkişaf problemidir. Autizm sözü yunan sözü olan “autos” sözündən götürülmüşdür. Yunan dilində autos sözünün mənası “öz” deməkdir. İlk dəfə autizm sözündən məşhur isveçrəli psixiatr E. Bleuler istifadə etmişdir. 1910-cu ildə Bleuler “autizm”in şizofreniya xəstələrində müşahidə olunan özünə qapanma və ətraf aləmdən təcrid olunma əlamətlərini təsvir etmiş…
Biz sivilizasiya dövründə yaşayırıq.Yaşadığımız mühitdə böyük dəyişikliklər baş verir. Bu dəyişikliklər insanların sağlamlığına təsir göstırir.Xəstəliklərin get-gedə sayı artır.Doğulan uşaqların bəziləri doğuşdan xəstə doğulur.Belə xəstəliklərdən autizmi daun sindromunu və s.-ni göstərmək olar.
Autizm nədir-fərdin ictimai ünsiyyətinə dil inkişafına və xarici dünyadan …
Nə üçün “ Dünəndən bugünə Autizm?. Çünki , bugün elm, texnikanın inkişafı, insanların düşüncə tərzi, baxış bucağı dəyişdikcə, bu növ problemlərə yanaşma tərzi də dəyişir , fərqli şəkil alır ki, bu da müsbət haldır. Dünya üzrə autizm diaqnozu qoyulan uşaqların sayı getdikcə artır. Xroniki gedişli olmasına baxmayaraq, erkən müdaxilə və düzgün yanaşma ilə Autizmli şəxslərin cəmiyyətə …
Hal–hazırda yaşadığımız dövrdə müasir problemlərdən biri autizm sindromudur. Mütəxəssislər və pedaqoji təhsil alanlar autizm haqqında kifayət qədər məlumatlı olsalar da təəsuflər olsun ki, əksər valideynlər bu məsələyə bəzən etinasız yanaşırlar. Ciddi xəstəliklər haqqında da məlumatsız olmaq onların gələcəkdə xəstə uşaq dünyaya gətirmələrinə səbəb olur. Gəlin bu günahsız, məsum uşaqları qoruyaq, gələcəkdə onları incidən xəstəliyin olmamasına …
Autizm şəxslərin sosial münasibətlərinə və davranışlarına mənfi yöndə təsir göstərən inkişaf pozuntusudur.İlk dəfə 1943-cü ildə Amerikada John Hopkins universitetində işləyən Leo Kanner tərəfindən aşkara çıxarılmışdır.Kanner üzərində çalışdığı 11 uşaqda 3 əsas keyfiyyətin olduğunu müşahidə etmişdir.Bunlardan birincisi onlarından heç birinin ətraflarındakı insanlarla münasibət qurmaması idi.İkinci əsas keyfiyyət d…
Autizm uşağın ünsiyyәt bacarıqlarında pozğunluqla özünü göstәrәn psixoloji bir sindromdur. Autizmin yaranmasına sәbәb tam mәlum deyil. Sәbәbi nә zaman tapılarsa insan beynindә olan bütün xәstәliklәrin dә çarәsi tapılacaqdır. Ancaq son illәrdә araşdırmalar göstәrir ki, әn real sәbәbi hamilәlik zamanı virus infeksiyasına yoluxmuş anaların uşaqlarında bu problem inkişaf edir. Digәr sәbәb ana ilә körpә arasında ünsiyyәtsizlik göstәrilir. Autizmin…
SALAM. Mən autizmli bir oğlan uşağıyam. Gündəlik yaşamda sizin hiss etmədiyiniz, diqqətinizi çəkməyən şeylər məni asanlıqla özümdən çıxara bilər. Yaşıdlarım üçün çox əyləncəli olan alış-veriş mənim üçün tam bir kabusdur. Hələ alış-veriş arabalarının qıcırtı səsi və ya hansısa xoşagəlməyən iy məni özümdən çıxara bilər. Bu zaman məni sakitləşdirmək üçün məni narahat edən şeylər uzaqlaşdırın. Danışdıqlarınızı eşitmədiyi fikirləşməyin. Eşidirəm l…
Autizm son zamanlar geniş şəkildə yayılmaqda olan və yaranma səbəblərinə, əlamətlərinə görə bir çox mütəxəssislərin diqqət mərkəzində olan mövzulardan biridir. Gündəlik həyatımızda tez-tez Autizm termini ilə rastlaşmağımıza baxmayaraq bir çoxlarımız hələ də autizmin nə olduğunu bilmirik və yaxud da bu sahədə olduqca az biliyə malikik. Bəs Autizm nədir? Necə yaranır? Müalicəsi var…
Autizm latın sözü olub, autos-özü deməkdir. Autizm ətraf aləmin dərk etməsinin və digər insanlarla ünsiyyət qurmasının pozulması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Autizm uşağı cəmiyyətdən,ünsiyyətdən, göz təmasından ayıran travmatik psixoloji porblemdir. Xarici ölkələrdə bu xəstəlik 30-40 ildir ki , tanınır. Xəstəlik əsasən 3 yaşına qədərki uşaqlarda aşkarlanır.əgər bu yaşa qədər uşaq yaşidları kimi düzgün inkişaf etmirsə autizm diaqn…
“Dəqiq nə olduğunu başa düşə bilmirəm, amma uşağımda bir qəribəlik var. Əvvəlcə elə bilirdik ki, qulaqları eşitmir, onu çağıranda heç dönüb bizə baxmırdı. Amma həkim qulaqlarında heç bir problem olmadığını söylədi. Kubikləri sürətlə bir – birinin üzərinə qoya bilməsi onun əqli inkişafında ciddi problem olmadığını göstərir.....Amma həmyaşıdları kimi oyuncaqlarla oynamır. Bunun əvəzində saatlarla dayanıb paltaryuyan maşınının barabanının s…
Məqalə hekayə formasındadır. Məqalədə Autizmdən əziyyət çəkən uşağın xüsusiyyətləri, sonradan özünü dəyişməsi və autizmə qalib gələrək fərqli bir insan olması əks olunur.
Autizm əsasən erkən yaş dövründə başlayan bir sıra fərqli əlamətlərilə müşahidə edilən neyropsixiatrik pozuntudu. Autizm - “ auto “ yəni insanlardan, cəmiyyətdən ayrı olmaq,…
Autizm – erkən yaş dövründə başlayan sosial münasibətlər və ünsiyyət sferasında problemlərin olması ilə özünü göstərən ümumi inkişaf problemidir. Autizmin əlamətləri əsasən iki yaşından etibarən özünü göstərməyə başlayır. Autizm özünə qapanma, real həyatdan uzaqlaşma kimi təzahür edir. Autizm kifayət qədər geniş yayılmış haldır belə ki, təxminən min uşaqdan beş nəfərində müşahidə olunur. Hal-hazırda autizmin yaranmasının dəqiq səbəbləri məlum…
Mən atamın küncünə qısılaraq böyüdüm. Atam isə elə hey uşaqlaşdı. Mən hər artan yaşımın arxasında gizlənən atamın enən yaşını görürdüm. Kövrələrək yanağına düşən hər damla yaş öz uşaqlığımı xatırıladırdı mənə. Hər atama baxışımda özümü görürdüm. Beləcə, onun tez-tez nəm olan qara piqmentlərlə zəngin olan qıyıq gözünü silməyə adətkar oldum. Mən belə böyüdüm; körpələşən atamla yaşlanaraq. Bəzən sərt atamla. Amma hər sərtlikdən boylanan məsumlu…
Autizm ətraf aləmin dərk etməsinin və digər insanlarla ünsiyyət qurmasının pozulması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Autizmin inkişaf etmə səbəbləri tibbdə hələki dəqiq müəyyən edilməyib. Ən real səbəb hamiləlik zamanı anada virus infeksiyasının olması sayılır. Həkimlərin müşahidələrinə göre autizm bir çox hallarda hamiləlik zamanı qızılca, məxmərək, suçiçəyi keçirmiş anaların uşaqlarında inkişaf edir. Autizmi olan insanların baş-beynind…
İlk dəfə olaraq 1911-ci ildə İsveçrə psixiatrı Eyqen Bleyler(1857-1939) tərəfindən “Autizm” termini elmi ədəbiyyata gətirilib.”Autizm” termini “autos”(özüm) yunan sözündən əmələ gəlib.Daha sonra Amerika psixiatrı Leo Kanner 1943 –cü ildə erkən uşaq autizminin təsvirini verib.Asperger sindiromu və Rett sindromu adıyla təsnif olunan autizm formaları da mövcuddur. "Xarici ölkələrdə, bu xəstəlik 30-40 ildir ki, tanınır, ona diaqnoz qoyulur. Xəst…
Autizm – erkən yaş dövrlərindən başlayan, sosial münasibətlər və ünsiyyət sferasında problemlərin olması ilə özünü göstərən ümumi inkişaf problemidir.Autizm özünə qapanma, real həyatdan uzaqlaşma kimi təzahür edir.Autizm kifayət qədər geniş yayılmış haldır.Belə ki, təxminən min uşaqda 5-də müşahidə olunur. Ümumiyyətlə dünyada 67 milyon insan autizm sindromundan əziyyət çəkir.…
~Autizmə elmi yanaşma
Autizm ətraf aləmin dərk etməsinin və digər insanlarla ünsiyyət qurmasının pozulması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir.
Autizm üç yaşından əvvəl başlayan və ömür boyu sürən, ictimai qarşlılıqlı təsirə və ünsiyyətə zərər verən, məhdud və təkrarlanan davranışlara gətirib çıxaran beyinin inkişafına maneə törədən bir xəstəlikdir. Bu əlamətlər autizmi, Asperger sindromu kimi daha yüngül görünən autisti…
Autizm 3 yaşından əvvəl başlayan və ömür boyu sürən,ictimai qarşılıqlı təsirə və ünsiyyətə zərər verən,məhdud və təkrarlanan davranışlara gətirib çıxaran beynin inkişafına maneə törədən bir narahatlıqdır.Nadir hallarda doğuş travmalarına səbəb olan faktorlarla yaxından əlaqəlidir.Digər görüşlərə görə isə uşaqlıqda edilən peyvəndlər kimi səbəblər mübahisəlidir və peyvənd mənşəli fərziyyələrin razı salıcı elmi dəlilləri yoxdur.Yaxın dövr araşdı…
Yayılmış inkişaf pozuqluqlarının ən şiddətlilərindən biri adətən autizm ya da “uşaqlıq autizmi” olaraq adlandırılan autistik pozuqluqdur. Autizm ictimai qarşlılıqlı təsirə və ünsiyyətə zərər verən, məhdud və təkrarlanan davranışlara gətirib çıxaran beyinin inkişafına maneə törədən bir xəstəlikdir. Aşağıdaki hal autistik bir uşaqda görülə biləcək davranışlardan bəzilərinə misal ola bilər:…
Təsisçi və baş redaktor
Psixoloq
vusala@dushunce.az
Psixologiya Elmi-Tədqiqat İnstitutunun sədri
Psixoloq
elnur@dushunce.az
Narınc Psixologiya Mərkəzinin baş məsləhətçisi
farida@dushunce.az
Narınc PM-nin rəhbəri,
Klinik psixoloq
narinc@dushunce.az
Tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru
Dosent
Bürclərin xasiyyəti, onların əlamətləri haqqında ən lazımlı məlumatları bilmək üçün 12 bürc haqq…
